Betrek je kinderen bij het testament, dat voorkomt conflicten

Vooral voor stellen met een samengesteld gezin is het vastleggen van een (levens)testament van groot belang. Notaris Ewout Jansen is er een voorstander van om de wensen van de ouders tijdens hun leven voor te leggen aan hun kinderen. ‘Daarmee kun je veel conflicten voorkomen.’

In de zomer van 2021 klopten Philo Derks en Paul Schulten met heldere wensen aan bij de notaris: wat moeten wij vastleggen voor later, als een van ons ziek wordt of overlijdt? En hoe voorkomen we dat de afspraken die wij maken onze wederzijdse kinderen uit elkaar drijven? Derks en Schulten hebben allebei twee volwassen kinderen uit een eerdere relatie. Ongeveer tien jaar geleden sloot het stel een samenlevingscontract, maar het besef dat dit niet afdoende was, raakte geregeld op de voorgrond. Schulten: ‘Philo en ik hadden ons wel ingelezen, maar wisten niet hoe dit aan te vliegen. Je moet veel beschrijven zodat de kinderen straks weten wat wij willen.’ Ze zochten een deskundige die met hen meedacht en kwamen terecht bij Ewout Jansen, eigenaar van notariskantoor Jansen in de historische binnenstad van Delft.

Geen standaardproduct

Bij samengestelde gezinnen gaat het nooit om een standaardproduct, zegt Jansen. ‘Hier betrof het onder andere ongelijke vermogens, een eigen bedrijf, kinderen die niet gezamenlijk met elkaar hebben samengewoond en wat te doen als Paul of Philo geestelijk of lichamelijk achteruit zou gaan? Ook vroegen zij: hoe pakken we het aan als een kind geld nodig heeft en wat leggen we daarover vast met betrekking tot de erfenis? Daarbij speelden er belastingtechnisch meerdere zaken.’
Voor testamenten gelden zoveel varianten dat je gemakkelijk het spoor bijster raakt, stelt Jansen. Daarom vroeg hij zijn cliënten hoe zij na hun dood hun partner wilden beschermen: via vruchtgebruik of via volledig eigendom? Wilden zij hun (stief)kinderen hun deel laten erven en zo ja, hoe? Overwogen ze misschien toch een huwelijk of geregistreerd partnerschap? Aansluitend kwamen vragen aan de orde als: wat doe je voor werk, wat is ieders vermogen, hoe staat het met de oudedagsvoorziening – bijvoorbeeld als iemand wegvalt? Al pratend kwamen er steeds meer facetten bij. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met het bedrijf als Schulten met pensioen gaat en wie neemt zijn taken over als hij ziek wordt of overlijdt?

Teamsbespreking

Nadat Schulten en Derks zowel onderling als met de notaris meerdere mogelijkheden hadden afgepeld, bleven er verschillende opties over, elk met eigen voor- en nadelen. Essentieel was hun wens dat zij de kinderen gelijk wilden behandelen. Maar omdat het over ongelijke vermogens gaat en dus over een ongelijke erfenis, zou het voor de kinderen van de een lastig kunnen zijn als de kinderen van de ander evenredig zouden meedelen. Waarom gooien we het niet open en betrekken we jullie kinderen bij de mogelijkheden die er zijn?, stelde Jansen voor. ‘Volwassen kinderen kunnen hier best over meedenken.’ Zijn voorstel viel in goede aarde.
Omdat twee kinderen in het buitenland wonen, vond er een Teamsbijeenkomst plaats. Tijdens die bijeenkomst – waaraan twee kinderen via Teams deelnamen en waarbij alle andere betrokkenen live aanwezig waren – lichtte de notaris verschillende mogelijkheden toe en beantwoordde vragen. Derks: ‘Deze bespreking kweekte begrip voor onze keuzes. Dat is fijn, want als kinderen door een testament worden overvallen en er ontstaat gedoe, is het lastig voor degene die achterblijft om alles uit te leggen. Het gebeurt vaak genoeg dat kinderen van elkaar vervreemden door een erfenis – en dat willen we niet.’

Schenkingen

Een van de besproken onderwerpen betrof het bijhouden van schenkingen van ouders aan een kind. In overleg werd besloten die op een A4-tje vast te leggen en later te verrekenen. Schulten: ‘Voor mij was dat een belangrijk punt. Als een kind iets nodig heeft, dan moet dat gegeven kunnen worden, ook als een van ons er niet meer is. De kinderen reageerden coulant: het is niet erg als de een wat meer krijgt dan de ander.’
Al met al besloeg het traject ruim een jaar. Derks: ‘Bij allerlei opties die Ewout ons voorlegde, hadden wij niet eerder stilgestaan. Paul en ik wilden alles optimaal regelen, ook voor als wij ziek worden. Ewout raadde ons aan dit vast te leggen in een levenstestament, zodat duidelijk is wie dan welke beslissingen mag nemen. Zo bleven we bijstellen tot het naar ieders zin was.’ Rondom het pensioen van Schulten wordt alles weer tegen het licht gehouden om te kijken of het nog klopt.
Het is een organisch proces en vooral voor samengestelde gezinnen is het volgens Jansen raadzaam hiervoor de tijd te nemen. Hij raadt die ouders aan om hun testament samen met de kinderen te bespreken. Schulten en Derks zijn het met hem eens: ‘Nu onze kinderen weten hoe het zit, is de kans klein dat er later gedonder over ontstaat.’

Bron: Website Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie
https://www.knb.nl/notariaat-magazine/2023-01/voor-de-klant-betrek-je-kinderen-bij-het-testament-dat-voorkomt-conflicten